Ciekawsze miejscowości regionu

Sedlešovice 

Szlak winny rozpoczyna się w Znojmie od Masarykovo nám. i podąża na południe. Na ul. Vídeňská třída, zaraz za ul. dr. Milady Horákové znajduje się Stary Most Kolejowy (Želežniční most). Most długości 220 m i wysokości 45 m wzniesiono w 1871 r., wg projektu prof. Brika. Dalej na południe, przy ul. Melkusovej szlak przechodzi mostem przez Dyję do wioski Sedlešovice.

Wioska, założona w XI w., jest jedną z najstarszych w regionie. Zawsze była blisko związana z królewskim miastem Znojmem, które prosperowało dzięki traktowi handlowemu biegnącemu przezeń. Winnice zajmują tu stok wzgórza Kraví, wznoszącego się nad wioską, i ciągną się aż po wioskę Konice.

Zabytkowa piwnica – Archivní sklep, została założona przez zakon premonstratensów z klasztoru w Louce. Liczba butelek leżakującego tam wina dochodzi do stu tysięcy, plasując się w czołówce regionu. Zorganizowane grupy mogą ją zwiedzić po uprzednim powiadomieniu, tel.: 0602 78 83 02. Choć oprowadzający nie mówią po angielsku, pomóc mogą pracownicy biura informacji turystycznej w Znojmie.

Na południowy-zachód od placu Masarykovo znajduje się niewielkie skupisko winnych piwniczek. Nasz szlak zmierza do wioski Nový Šaldorf. Teren, którym biegnie, jest płaski, jak na większości odcinków Morawskiego Szlaku Winnego w rejonie Znojma.

 

Nový Šaldorf 

Osada Nový Šaldorf rozwinęła się wzdłuż traktu handlowego prowadzącego do Znojma. Jej początki sięgają XI w. Chociaż wioska leży przy drodze, ma wiele uroku.

Sto osiemdziesiąt sześć błękitnych piwniczek Novego Šaldorfu składa się na dużą winiarską osadę. Ciągną się one wzdłuż drogi prowadzącej ze Znojma do Retz, otoczone poletkami i winnicami. Przy trakcie stoi również XVIII-wieczna drewniana prasa, wokół której powstał, długi na 800 m, „Piwniczny Plac”. Jedną z bardziej znanych, udostępnionych zwiedzającym, jest Błękitna Piwnica (Modrý sklep), wydrążona w piaskowcu. Wewnątrz utrzymuje się stała temperatura w ciągu całego roku. Przechowywane są tu różne gatunki win pochodzące od miejscowych winiarzy. Innym interesującym miejscem jest winnica rodziny Špalek – z własnymi piwniczkami, starą prasą z drewnianym ramieniem i winiarnią, gdzie można skosztować produkowanych tu win.

Wina sprzedaje Agrodružstvo Nový Šaldorf, mieszczące się obok Błękitnej Piwnicy (czynne w dni powszednie w godz. 7.00 – 15.00). W wiosce są dwie restauracje z dobrym wyborem lokalnych win. Godną polecenia, również ze względu na umiarkowane ceny, jest Restaurace&Vinárna Modrý sklep, **, tel.: 515 24 38 43, znajdująca się przy „Piwnicznym Placu” (czynna od wtorku do soboty w godz. 10.00 – 21.00, w niedzielę do 4.00). Restaurace&Hotel Schaller, budynek nr 165, tel./faks: 515 22 79 34, jest podobna cenowo. Noclegi są tu oferowane w pokojach dwu- i trzyosobowych (**). Innym rozwiązaniem spraw noclegowych jest pensjonat Blanka, budynek nr 164, **, tel.: 515 22 79 35.

 

Konice 

Z wioski Nový Šaldorf należy skierować się na wzgórze w kierunku Konic. Z miejscowości roztacza się piękna panorama rolniczego płaskowyżu wokół Znojma. Pierwsza wzmianka o Konicach pochodzi z 1577 r. W sąsiedztwie wioski natrafiono na pozostałości osady z okresu neolitu i epoki brązu. Wart odnotowania jest XIX-wieczny kościół św. Jakuba Starszego (kostel sv. Jakuba staršího). Wokół Konic znajduje się wiele wartościowych starych piwniczek winnych. Ich niewielkie zgrupowania znajdziemy na południowy zachód od kościoła.

 

Popice 

Schodzący w dół trakt zmierza do Popic, wzmiankowanych już w 1190 r. Po ustanowieniu prepozytury św. Hipolita Popice stały się własnością miejscowego klasztoru. Serce wioski to kościół św. Zygmunta (Kostel sv. Zikmunda) – pierwotnie gotycki, w XVII w. przebudowany w stylu barokowym. W jego sąsiedztwie stoi dawna plebania należąca do Krzyżowców, pochodząca z XVIII w. Popice są miejscem urodzenia pisarza Charlesa Sealsfielda (naprawdę nazywającego się Karl Postl, 1793 – 1864 r.). Dom, w którym przyszedł na świat, upamiętnia poświęcona mu tablica. W uliczce na wschód od kościoła można znaleźć kilka zrujnowanych piwniczek winnych.

W weekendy nawet do 14 kursów dziennie łączy Popice ze Znojmem, Novým Šaldorfem i Konicami, mimo że w dni powszednie jest ich zaledwie kilka.

 

Havraníky 

Kolejną na szlaku jest duża wioska Havraníky, historycznie udokumentowana już w 1229 r. W wiosce znajduje się prehistoryczne cmentarzysko, na którym odkryto narzędzia i ceramikę z epoki kamiennej. XIX-wieczny kościół św. Linharta (kostel sv. Linharta) wznosi się na fundamentach dużo starszej świątyni. Jedna z tutejszych piwnic winnych została uznana za część narodowego dziedzictwa. W Havraníkach natrafimy na interesujące przykłady tradycyjnego wiejskiego układu przestrzennego. Niewielkie zgrupowanie nienajlepiej utrzymanych piwniczek winnych znajdziemy za restauracją Drei Kronen.

Na zachód od wioski znajduje się Wrzosowisko Havraníky, z unikatowymi gatunkami ciepłolubnej flory i fauny, m.in.: sasankami zwyczajnymi (Pulsatilla vulgaris), gwiazdami betlejemskimi (Gagea bohemica) czy pleszczotkami górskimi (Biscutella laevigata). Na południowy-wschód natrafimy z kolei na Skalky – wrzosowisko stanowiące dziś pomnik przyrody (Přírodní památka Skalky), z dużą populacją sasanek.

Pensjonat i kemping Suchý, tel.: 515 23 26 86, 0606 90 97 88, położony przy głównej drodze, oferuje dwa pokoje dwuosobowe (***), kilka bungalowów i miejsce na rozbicie namiotów na niedużym podwórku. Ten sam personel obsługuje bar, gdzie znajdziemy coś niedrogiego na obiad i kolację. Położona naprzeciwko restauracja Drei Kronen jest już dużo droższa.

Niekonwencjonalnym pomysłem jest zwiedzanie okolicy wierzchem. Konie pochodzić mogą z Wihag, budynek nr 18, tel.: 515 23 23 53.

 

Šatov 

W drodze do wioski Šatov nie należy pominąć Malowanej Piwnicy (Malovaný sklep), stojącej samotnie na jej skraju. Ściany wnętrza zdobią malowidła wykonane w stylu naiwnym przez jednorękiego artystę. Niestety, piwnicę mogą zwiedzać tylko grupy powyżej 5 osób, po uprzednim zawiadomieniu. Oprowadza pan Kučera, tel.: 515 22 16 78, 0602 78 83 02, a biuro informacji turystycznej w Znojmie może pomóc w zorganizowaniu wizyty. Wstęp kosztuje 25 Kč, w cenę jest wliczona lampka wina.

Pierwsze wzmianki o Šatov pochodzą z 1201 r. Dwunastego grudnia 1373 r. Šatov uzyskał status miasteczka. Kościół farny św. Marcina (farní kostel sv. Martina) powstał w stylu gotyckim, jednak swój dzisiejszy wygląd zawdzięcza przebudowom w 1656 r. i w końcu XIX w. Za kościołem stoi XIX-wieczna kaplica Bożego Grobu (kaple Božího hrobu), z zachowanymi resztkami gotyckiej kostnicy. Šatov ma liczne zabytki architektury. Godnymi uwagi są: barokowa plebania z XVIII w., późnoklasycystyczny ratusz z neohistoryczną fasadą z początku XX w. i klasycystyczny budynek prasy winnej z końca XVIII w. Miasteczko zostało objęte ochroną konserwatorską w 1995 r., jako zabytkowy krajobraz kulturowy. Nieco poza południową granicą Šatov (należy pójść ul. Gottwaldovą) znajduje się jeden z największych bunkrów, zbudowany w latach 30. jako element systemu obrony Czechosłowacji przed atakiem ze strony Niemiec. Bunkier (pěchotní srub v Šatově) można swobodnie podziwiać z zewnątrz. Niestety, chcąc zwiedzić wnętrze, należy zebrać grupę 10 – 20 osób i trzy dni wcześniej (tylko od czerwca do października) zgłosić pod nr tel.: 515 22 40 03.

Namioty można rozbijać w ­obrębie miejscowego kompleksu sportowego TJ Tatran Šatov. W południowo-wschodniej części miasteczka znajdziemy kemping Šatov, tel.: 515 23 24 04, 515 22 16 05, czynny od maja do września.

W alejce piwniczek winnych na północ od kościoła znajdziemy Vinárnię Moravský sklípek – umiarkowaną cenowo restaurację, serwującą dobrze przyrządzone dania mięsne, rybne i drobiowe. Lokal jest czynny codziennie (prócz poniedziałku) w godz. 11.30 – 22.00. Można tu wypożyczyć rower.

Wina są do dostania również bezpośrednio u dużego producenta, jakim jest Znovín Znojmo a.s. se sídlem v Šatově. W tym celu należy się udać do Informační centrum (centrum informacyjnego), znajdującego się na wschodnim krańcu miasteczka, przy drodze do Chvalovic. Centrum jest czynne w dni powszednie w godz. 6.30 – 17.00.

 

Chvalovice 

Szlak do Chvalovic biegnie płaskim terenem równolegle do granicy czesko-austriackiej. Od Šatova jego przebieg pokrywa się z Zielonym Szlakiem Praga – Wiedeń (Greenway). Na 1,5 km przed wioską przecina kilka winnic. W tym miejscu napotkamy grupę utrzymanych w różnym stanie piwniczek – wiele z odpadającym tynkiem, część z nowymi nadbudówkami.

Wina są tu do kupienia w Vinum, tel.: 515 23 00 74, czynnym w dni powszednie w godz. 7.00 – 17.00, a w soboty do 12.30.

Najważniejszym obiektem Chvalovic jest kościół św. Małgorzaty (kostel sv. Markéty). Wzniesiony w stylu gotyckim, uległ wielu przebudowom, z których najznaczniejsza miała miejsce ok. 1839 r. Po przeciwnej niż kościół stronie stoi późnobarokowy budynek dawnego klasztoru. Na zachód znajduje się interesująca, barokowa piwnica winna, należąca pierwotnie do klasztoru.

  

Vrbovec 

Wioska położona dalej na północ w otoczeniu niezwykle dużych winnic. Zaczynają się one ok. 1 km na zachód od niej. W małym centrum, jakie tworzy skrzyżowanie z szosą E59-38, napotkamy alejki z mnóstwem piwniczek winnych. W większości są zadbane i wiele z nich ma nadbudówki. Wart obejrzenia jest kościół św. Jana Chrzciciela (kostel sv. Jana Křtitele), pochodzący z XVI w., z barokowymi dobudowami.

Największym producentem, w którego posiadaniu znajduje się większość winnic, jest Agrodružstvo Vrbovec s.r.o., chociaż cały proces winifikacji przeprowadza się w piwniczkach Chvalovic. Ampelos a.s., tel.: 515 23 01 03, e-mail: ampelos@iol.cz, http://www.ampelos.cz, jest ośrodkiem naukowo-badawczym, założonym w 1895 r., zajmującym się zagadnieniami związanymi z uprawą ­winorośli i produkcji wina na tym terenie. Możliwe jest zwiedzenie ośrodka, po uprzednim zgłoszeniu.

 

Načeratice 

Z Vrboveca do Načeratic szlak przechodzi wśród winnic ciągnących się po obu jego stronach. Najważniejszym zabytkiem wioski jest klasycystyczny kościół NMP z 1804 r. (kostel Panny Marie), ze znajdującą się w nim pietą. Wioska nadała nazwę najwyższemu w okolicy wzgórzu, który dzieli ją od przedmieść Znojma. Načeracki Kopiec (Načeratský kopec) ma 290 m n.p.m. W wiosce ma siedzibę Urząd Kontroli Rolniczej (Kontrolní zemědělský úřad), badający i rejestrujący nowe odmiany winorośli wyhodowane w regionie. 

  

Slup 

Nieco nużącym odcinkiem drogi szlak doprowadzi nas do sennej wioski Slup. Zadrzewioną ulicą dojdziemy do Młyna Wodnego (Vodní Mlýn) – tel.: 515 23 54 27. Jest to unikalny zabytek techniki, pochodzący z początków XVI w. Dwupiętrowy budynek, z czterema młyńskimi kołami na tyłach, powstał w wyniku przebudowy w pierwszych latach XVII w. Znajdująca się wewnątrz ekspozycja przedstawia młyny i młynarstwo od czasów dawnych do dziś. Składają się na nią eksponaty pochodzące z kilku okolicznych młynów. Wystawę można zwiedzać od kwietnia do października codziennie (prócz poniedziałków) w godz. 9.00 – 16.00 (przerwa: 12.00 – 13.00). Bilet wstępu kosztuje 25 Kč.

Pochodzący z XV w., gotycki kościół Imienia NMP (kostel Jména Panny Marie) w wieku XVII uzyskał obecny, barokowy wygląd.

Chcąc tu przenocować, udać się można do pensjonatu Anna, budynek nr 103, tel.: 515 23 53 69.

 

Jaroslavice 

Z oddali miasteczko z zameczkiem na szczycie wzgórza wygląda uroczo. Z bliska widać jednak wyraźnie, że dawno nie było restaurowane. Oryginalnie gotycki, pochodzący z końca XIII w. zamek strzegący granicy przebudowano w renesansie. W wyniku kolejnych modernizacji w 1700 i 1730 r. uzyskał swą dzisiejszą, barokową formę. Niestety, obiekt jest mocno zaniedbany i nieudostępniony zwiedzającym. W północnej części zamkowego wzgórza jest stanowisko archeologiczne, gdzie odkryto narzędzia, służące polującym na mamuty w epoce kamiennej.

Warto zwiedzić stojący u stóp wzgórza klasycystyczny kościół św. Idziego  (kostel sv. Jíljí) z końca XVIII w., z prowadzącymi doń krytymi schodami. Zobaczymy tu również pręgierz i kilka barokowych figur. W zachodniej części miasteczka, za cmentarzem, napotkamy trzy alejki z 90 winnymi piwniczkami. Wiele z nich zachwyci swym urokiem, ale i wiele wciąż wymaga restauracji. Podobnie jak w poprzednich miejscowościach, część z nich ma nadbudówki. W niektórych piwniczkach zachowały się duże, stare, drewniane prasy, pochodzące często z przełomu XVIII i XIX w. Największa piwnica ma 310 m długości. Wybudowano ją w latach 1870 – 90. Znajduje się w niej najstarsze w Czechach winne archiwum, należące do przedsiębiorstwa Znovín Znojmo. Na zachód od miasteczka napotkamy ogromny Staw Zamkowy (Zámecký rybník), zajmujący powierzchnię ok. 200 ha.

Regionalna Wystawa i Degustacja Win odbywa się dorocznie w maju, w restauracji u Šmídů, Náměstí 95, inf. Urząd Miejski – tel.: 515 27 51 23.

 

Hrádek 

Szlak omija Staw Zamkowy, skręca w kierunku północnym i przechodzi przez Hrádek. Wieś ma wielkiej wartości zabytki zgrupowane w obrębie placu przy kościele. Barokowy kościół św. św. Piotra i Pawła (kostel sv. Petra a Pavla) powstał w latach 1761 – 64 na fundamentach wcześniejszej świątyni. Wartymi odnotowania są późnobarokowe ołtarze: główny i boczne z obrazami F.A. Maulbertscha i rzeźbami Ondřeja Schweigla, którego autorstwa jest też bogato zdobiona ­ambona. Znajdująca się w pobliżu kaplica św. Ulryka (kaple sv. Oldřicha) jest dawną romańską kostnicą z początku XIII w., ze współczesną dekoracją wykonaną przez J. Horáka z Brna. Plebanię wzniesiono w średniowieczu, lecz uległa barokowej przebudowie ok. 1737 r. Należała niegdyś do Zakonu Kawalerów Maltańskich.

 

Dyjákovice 

Zaledwie kilkaset metrów dzieli Hrádek od winiarskich Dyjákovic. W kierunku wschodnim wioska przechodzi w długi pas winnic ciągnących się wzdłuż drogi. Barokowy kościół św. Michała (kostel sv. Michala) pochodzi z lat 1757 – 61. Interesujący jest cały kompleks, w którego skład wchodzi również barokowa plebania. Mur, okalający pierwotnie ogrodzenie cmentarza, wznosili sukcesywnie mieszkańcy, co upamiętniają plakiety w różnych jego miejscach. Barokowe figury w otoczeniu kościoła dopełniają kompozycję całości. Na obrzeżach wioski napotkamy jeszcze XIX-wieczny kościółek NMP (kostelík Panny Marie).

 

Hevlín 

Szlak biegnie dalej razem z Zielonym Szlakiem Praga – Wiedeń (Greenway) przez żyzne pola pogranicza. Najstarsze wzmianki o wiosce pochodzą z 1282 r. Warto poświęcić chwilę na zwiedzenie bogato wyposażonego barokowego kościoła Wniebowzięcia NMP (kostel Nanebevzetí Panny Marie) z 1742 r. Rzeźby wewnątrz wykonał Ignác Lengelacher. Cennym zabytkiem jest także późnogotycka kapliczka przydrożna, stojąca w pobliżu kościoła.

Na posiłek można się udać do restauracji Daro. Zjeść i przenocować za rozsądną cenę da się w Hotel Restaurace Zetocha, **, budynek nr 53, tel.: 515 27 42 33.

 

Z Hevlína zmierzamy na północ, spokojnym traktem wśród pól. Osiągając Trávní Dvůr, dochodzimy zarazem do końca Morawskiego Szlaku Wina w regionie Znojma. Morawski Szlak Winny biegnie teraz dalej na północ, do Drnholca, i rozpoczyna swój odcinek mikulovski (zob. opis: Morawski Szlak Wina w regionie Mikulova). Chcąc spenetrować inne zakątki regionu Znojma, można stąd udać się na zachód w kierunku Hrabětic, skąd bierze początek Szlak Wina Znojmo (vinařská stezka Znojemská).

 

 

 

 

 

Fragmenty z przewodnika turystycznego "Morawy Południowe. Na winnych ścieżkach". Autor: Richard Nebesky. Wydawnictwo Bezdroża.