Czytelnikom należy się słówko wyjaśnienia, niezupełnie bowiem może być dla każdego zrozumiała sytuacja, w której zabytki z Ksantos oraz wielu innych archeologicznych wykopalisk są rozrzucone po całej Europie, a najwięcej akurat w British Museum w Londynie. Otóż pionierami archeologii byli europejscy, a głównie angielscy podróżnicy, którzy podróżowali po Turcji z dziełami antycznych autorów w ręku, poszukując opisanych przez nich wspaniałych miast i monumentalnych budowli. W XIX-wiecznej Turcji, szczególnie zaś w pierwszej połowie tego stulecia, nikt nie zdawał sobie sprawy, a może nie miał czasu na przemyślenia, jak ważne wbrew pozorom dla rozwoju ludzkości są pomniki starożytności, wspaniałe dzieła sztuki tak bardzo rozwiniętych niegdyś społeczeństw i ich kultury. Dlatego też pozwalano wywozić do Europy znalezione zabytki. Znanym angielskim podróżnikiem i amatorem archeologii był Sir Charles Fellows, który brał udział w wykopaliskach prowadzonych w wielu antycznych miastach na wybrzeżu Morza Egejskiego. Jednak Ksantos było jego faworytem: … znowuż jestem w moim ulubionym mieście – w pierwszym, w którym zaznajomiłem się z pozostałościami sztuki antycznych Licyjczyków, i gdzie mam nadzieję znaleźć jeszcze więcej pomników z ucieleśnionym językiem, historią i poezją… Fellows tak bardzo ukochał zabytki z Ksantos, iż nie mógł bez nich w Londynie wytrzymać. W 1842 r. otrzymał od sułtana pozwolenie na wywiezienie z Turcji sarkofagów i reliefów ksantyjskich. Niektórzy działanie to nazwali „największą znaną w historii legalną kradzieżą”, a i sam Fellows musiał wiedzieć, iż nie postępuje właściwie. Niestety w jego ślady poszło wielu późniejszych archeologów amatorów czy też prawdziwych uczonych, dlatego podróż po Turcji składać się powinna de facto z dwóch etapów: penetracji Turcji, a potem – po powrocie – zwiedzenia muzeów: londyńskiego i berlińskiego, w których także znajduje się sporo eksponatów znalezionych na tureckiej ziemi.
poleca:
Studentnews.pl