Ustawa antylichwiarska ostatecznie przyjęta przez Sejm

Prawe i sprawiedliwe państwo to takie, w którym wszyscy Polacy mogą się czuć pewnie i bezpiecznie. To państwo, które chroni ich interesy i jest bezwzględne wobec żerujących na nich naciągaczy. Które staje zwłaszcza w obronie bezbronnych i słabych.

Taka idea legła u podstaw zmian w prawie, które mają skutecznie chronić Polaków przed plagą lichwiarzy i nadużyciami firm pożyczkowych. Mają położyć kres wykorzystywaniu niewiedzy klientów i ich ufności. Mają skończyć z żerowaniem na biedzie i dramatach ludzi, które zmuszają ich do pochopnych decyzji o zawieraniu niekorzystnych lichwiarskich umów.

Polska przez długie lata pod względem ochrony przed lichwą nie należała do kategorii państw cywilizowanych. – Lichwiarze czuli się bezkarni, mogli naciągać setki tysięcy osób na zobowiązania, które czyniły ich często niewolnikami na całe życie – podkreślał Minister Sprawiedliwości Prokurator Generalny Zbigniew Ziobro.

- Prawo ma chronić najsłabszych, a nie pozwalać ich łupić. Dlatego koniec z żerowaniem na ludzkiej biedzie, krzywdzie, koniec dyktatu małego druczku, koniec lichwiarskiego niewolnictwa – mówił wiceminister Marcin Warchoł, nadzorujący prace nad ustawą.

Ustawa antylichwiarska precyzyjnie określa, gdzie zaczyna się lichwa. Zawiera jasną definicję kosztów pozaodsetkowych, wprowadza każdorazowe badanie zdolności kredytowej, a także większy nadzór nad instytucjami pożyczkowymi.

BEZPIECZNE ZAKUPY NA RATY

Zepsuła się pralka? Trzeba wymienić lodówkę? Dziecko potrzebuje nowego komputera? Dziś nawet nie mając pieniędzy, można łatwo dokonać zakupu na raty. Współpracujące z bankami i firmami pożyczkowymi sklepy kuszą „specjalnymi ofertami”, niekiedy wręcz zerowymi odsetkami, a wszystkie formalności można załatwić na miejscu. Mało kto zdaje sobie sprawę z wynikających z tego niebezpieczeństw.

Na co uważać

Oferta „zerowych odsetek” brzmi atrakcyjnie, ale ostatecznie za nowo kupiony sprzęt możemy zapłacić znacznie więcej niż wynikałoby z ceny na etykiecie. Do pożyczki ratalnej są doliczane różnego rodzaju prowizje, marże, opłaty za złożenie czy rozpatrzenie wniosku itp. Ukrytą formą marży może być też obowiązkowe ubezpieczenie pożyczki, którego żąda od nas sprzedawca przy zakupie.

Udzielający pożyczki mają obowiązek podawać klientom jej rzeczywisty koszty. I podają, ale napisane zwykle drobnym druczkiem i w mało widocznym miejscu, np.: „RRSO = 96,5%”.

RRSO – czyli skrót od „rzeczywista roczna stopa oprocentowania” – to kluczowa dla nas informacja. Jeśli RRSO wynosi 96,5%, to oznacza, że za kupiony sprzęt zapłacimy dwa razy więcej, mimo że sprzedawca kusił nas „niskimi odsetkami”. Same odsetki nominalne od kredytu ratalnego rzeczywiście mogą być niskie, ale reszta kosztów to właśnie marże, prowizje i inne ekstra opłaty.

To się zmieni

Nowe przepisy kończą z dowolnością w ustalaniu dodatkowych opłat za zakupy na raty. Nie będzie można do woli doliczać prowizji i marży, co prowadzi do sytuacji, że nieświadomi klienci mają często problemy w spłacie rzekomo atrakcyjnie oprocentowanej pożyczki.

Maksymalny limit dodatkowych opłat zostanie ustalony na 45 proc. całkowitej kwoty pożyczki w okresie trwania umowy. A jeśli zdecydujemy się na rozłożenie rat na 6 miesięcy, to dodatkowe koszty nie będą mogły przekroczyć 25% (suma odsetek i kosztów pozaodsetkowych). W razie przedterminowej spłaty konsumentowi przysługuje od pożyczkodawcy proporcjonalny zwrot wszelkich opłat i kosztów związanych z pożyczką, nie tylko odsetek, przykładowo prowizji oraz ubezpieczenia.

Limit odsetek pozostanie na obecnym poziomie, czyli maksymalnie 20,5 proc. w skali roku.

Ile naprawdę kosztuje telewizor za 2500 zł

  JEST BĘDZIE

cena telewizora 2500 zł 2500 zł

wysokość maksymalnych odsetek przy kredycie na 12 miesięcy 512,5 zł 512,5 zł*

koszty pożyczki (ubezpieczenie, opłaty, prowizje itp.) 1375 zł 500 zł

RAZEM: 4387,5 zł 3512,5 zł

*Suma należnych odsetek zależy od sposobu spłaty

„CHWILÓWKI” BEZ ZDZIERSTWA

Nagła choroba i związana z tym konieczność zakupu drogich leków, brak pieniędzy do pierwszego, wydatki na święta czy zakup szkolnej wyprawki – to powody, dla których Polacy korzystają z „chwilówek”. To pożyczki na niewielkie kwoty, udzielane na krótki okres, np. 30 albo 60 dni, a formalności ograniczone do minimum. Polacy biorą ich coraz więcej.

Na co uważać

Problemem, jak przy zakupach na raty, są prowizje, marże i inne opłaty. Biorący „chwilówki” często nie zdają sobie z tego sprawy. Firmy pożyczkowe nie znają zaś ograniczeń i nie mają żadnych oporów przy naliczaniu dodatkowych opłat. W dodatku firmy pożyczkowe proponują zaciąganie nowych pożyczek na spłatę dopiero co zaciągniętych pożyczek (rolowanie długu), co sprawia, że wszystkie opłaty naliczane są ponownie. W skrajnych przypadkach RRSO, a więc rzeczywista roczna stopa oprocentowania, sięga kilku tysięcy procent! W ten sposób wielu klientów wpada w spiralę zadłużenia, tracąc niekiedy dorobek życia.

To się zmieni

Nowe zasady będą podobne jak w przypadku zakupów na raty. Przepisy ograniczą dowolną dziś możliwość nakładania dodatkowych drastycznych opłat na klientów firm pożyczkowych, a to poprzez obniżenie kosztów pozaodsetkowych i wprowadzenie zakazu rolowania długów.

Limit opłat – takich, jak np. prowizje czy marże – zostanie radykalnie zmniejszony: do 20 proc. kwoty pożyczki w skali roku i 45 proc. w całym okresie kredytowania.

Limit odsetek od samej pożyczki będzie, jak dotąd, ograniczony do 20,5 proc. w skali roku.

Ile naprawdę kosztuje 1000 zł „chwilówki” (wziętej na rok)

  JEST BĘDZIE

wysokość pożyczki 1000 zł 1000 zł

wysokość odsetek do 205 zł do 205 zł*

dodatkowe opłaty np. 950 zł do 200 zł

RAZEM:  np. 2155 zł do 1405 zł

*Suma należnych odsetek zależy od sposobu spłaty

Wskazany limit będzie także obowiązywał w przypadku wszystkich pożyczek konsumenckich. Chodzi o pożyczki do 255 tys. 550 zł udzielone na podstawie ustawy o kredycie konsumenckim.

Przy pożyczce udzielanej na podstawie umowy cywilno-prawnej zostanie wprowadzony limit dodatkowych opłat w wysokości 20 proc. pożyczonej kwoty w skali roku, nie więcej jednak niż 25 proc. w całym okresie kredytowania.

 Ile naprawdę kosztuje 10 000 zł pożyczone na rok od prywatnej osoby

  JEST BĘDZIE

wysokość pożyczki 10 000 zł 10 000 zł

wysokość odsetek do 2050 zł do 2050 zł*

dodatkowe opłaty bez limitu do 2000 zł

RAZEM:  bez limitu do 14 050 zł

*Suma należnych odsetek zależy od sposobu spłaty

Dzięki ustawie antylichwiarskiej zadłużający się Polacy zyskają rzeczywistą prawną ochronę. Państwo będzie mogło skutecznie działać zanim ktokolwiek padnie ofiarą oszustwa i szybko reagować na każdy sygnał, że udzielający pożyczek łamią prawo.