Węch odgrywa u ptaków ważną rolę
Badania genetyczne dowiodły, że nie tylko wzrok i słuch, ale również węch odgrywa w życiu ptaków ważną rolę. Wyniki swoich badań naukowcy z Niemiec i Nowej Zelandii publikują na łamach pisma "Proceedings of the Royal Society B".
Ptaki są powszechnie znane z tego, że posiadają doskonały wzrok i
słuch. Bardzo długo sądzono, że węch mają dużo gorzej rozwinięty.
Badania nad zachowaniem ptaków, prowadzone w ostatnich latach,
dowiodły jednak, że niektóre gatunki używają węchu do nawigacji,
zdobywania pożywienia czy rozpoznawania konkretnych osobników.
O dużej roli węchu u ptaków świadczą również najnowsze badania
genetyczne. Naukowcy z Instytutu Ornitologicznego Maxa Plancka w
Niemczech i Cawthron Institute w Nowej Zelandii prowadzili badania
DNA dziewięciu gatunków ptaków. Naukowcy skupili się na genach
receptora zapachu, które wpływają na rozwój neuronów węchowych w
mózgu.
Zdaniem badaczy, całkowita liczba genów receptora zapachu w
genomie może świadczyć o tym, ile zwierzę może rozróżnić zapachów.
"Tego rodzaju badania genetyczne w odniesieniu do ptaków
ograniczone były wyłącznie do kur.
Są to jedyne ptaki, których
genom dotychczas poznano" - wyjaśnia prowadząca badania, Silke
Steiger z Instytutu Maxa Plancka.
Naukowcy wybrali odległe ewolucyjnie gatunki ptaków, takie jak
kiwi, sikorka bogatka, kanarek czy kura. W przypadku każdego
gatunku oceniano liczbę genów receptora zapachu. Okazało się, że
istnieją znaczące różnice - na przykład ptak kiwi miał sześć razy
więcej genów receptora zapachu niż sikorka czy kanarek.
"Badania mózgów tych gatunków ptaków wykazały, że w obszarze
węchowym występują podobne proporcje" - wyjaśnia Steiger. Im
więcej genów receptora zapachu, tym większy obszar węchowy w mózgu
- dodaje.
Jak tłumaczy Steiger, środowisko, w którym żyje dany gatunek
ptaka, wpływa na repertuar jego genów węchowych. Podobnie, jak to
się dzieje u ssaków.
W przypadku kiwi, dużą liczbę genów receptora zapachu również
można wyjaśnić trybem życia tego ptaka. Inaczej niż u innych
gatunków, nozdrza kiwi znajdują się na czubku dzioba. Te żerujące
na ziemi ptaki, są aktywne nocą. Kierują się więc raczej węchem
niż wzrokiem - wyjaśnia Steiger.
Po ustaleniu liczby genów receptora zapachu, naukowcy starali się
sprawdzić, ile spośród tych genów jest aktywna.
U ssaków duża
część genów węchowych, na skutek uniezależniania się od zmysłu
węchu, może ulec dezaktywacji. U ludzi funkcjonuje jedynie 40
proc. genów receptora zapachu.
Okazało się jednak, że u ptaków większość genów receptora zapachu
była funkcjonalna. Dowodzi to, że zmysł węchu odgrywa u ptaków
istotną rolę - podkreślają naukowcy.(PAP)
ostatnia aktualizacja: 2008-07-24
poleca:
