Lista laureatów Nagrody Nobla z fizyki

Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki:

2013 - Peter Higgs i Francois Englert - zrozumienie mechanizmu powstawania masy i odkrycie tajemniczej cząstki, tak zwanej cząstki Higgsa.
Istnienie tej cząstki przewidziano teoretycznie w latach sześćdziesiątych XX wieku. Została ona uwzględniona w równaniach tzw. Modelu Standardowego – matematycznych ramach, które pozwalają opisać znane fizykom cząstki i zachodzące między nimi oddziaływania podstawowe (elektromagnetyczne, słabe i silne).

2012 - Nobla otrzymali: Francuz Serge Haroche i Amerykanin David J. Wineland, którzy niezależnie od siebie wynaleźli metodę pomiaru pojedynczych cząstek oraz manipulowania nimi bez zmiany ich kwantowej natury. Ich odkrycie przybliża nas do budowy komputerów kwantowych.

2011 - nagrodę otrzymali Amerykanin Saul Perlmutter, Australijczyk Brian P. Schmidt i Adam G. Riess z USA, którzy odkryli, że Wszechświat rozszerza się coraz szybciej, mimo że przewidywano, iż tempo ekspansji maleje. Ustalili to obserwując światło odległych supernowych.

2010 - nagrodzeni zostali pochodzący z Rosji, a pracujący w Wielkiej Brytanii Andre Geim i Konstantin Novoselov za odkrycie grafenu - nowej postaci węgla, która jest najcieńszym i najbardziej wytrzymałym znanym materiałem.

2009 - nagrodę otrzymał Charles K. Kao (Chiny/Wielka Brytania) za przełomowe osiągnięcia dotyczące transmisji światła we włóknach optycznych oraz Willard S. Boyle (Kanada/USA) i George E. Smith (USA) za wynalezienie półprzewodnikowego obwodu obrazującego - sensora CCD.

2008 - nagrodę podzielono między Amerykanina japońskiego pochodzenia Yoichiro Nambu oraz Makoto Kobayasiego i Toshihidę Maskawa z Japonii. Prace laureatów dotyczyły budowy materii i całego Wszechświata.

2007 - Francuz Albert Fert oraz Niemiec Peter Gruenberg zostali nagrodzeni za odkrycie zjawiska gigantycznego magnetooporu (w skrócie GMR) niezależnie od siebie, w 1988 roku. Dzięki ich badaniom możliwa stała się radykalna miniaturyzacja twardych dysków, stosowanych m.in. w laptopach oraz w niektórych odtwarzaczach muzycznych.

2006 - nagrodę otrzymali amerykańscy astrofizycy: John C. Mather i George F. Smoot. Nagroda przyznana została za badania, które spoglądają wstecz - na młodość naszego Wszechświata i czynią wysiłki, aby zrozumieć narodziny galaktyk i gwiazd.

2005 - Roy Glauber (USA) otrzymał połowę nagrody Nobla z fizyki za teoretyczny opis zachowania cząstek światła. John Hall (USA) i Theodor Haensch (Niemcy) podzielili się drugą połową nagrody za wkład w rozwój precyzyjnej spektroskopii laserowej

2004 - David J. Gross, H. David Politzer i Frank Wilczek (wszyscy z USA) podzielili się nagrodą, przyznaną im za odkrycie asymptotycznej swobody w teorii silnych oddziaływań.

2003 - Alexei A. Abrikosov (Rosja i USA), Witalij L. Ginzburg (Rosja) i Anthony J. Leggett (Wielka Brytania) otrzymali Nagrodę Nobla za badania w dziedzinie fizyki kwantowej, dotyczące nadprzewodnictwa i nadciekłości.

2002 - Riccardo Giacconi (USA), Raymond Davis Jr. (USA), Masatoshi Koshiba (Japonia)

2001 - Eric A. Cornell (USA), Wolfgang Ketterle (Niemcy), Carl E. Wieman (USA)

2000 - Żores I. Alferow (Rosja), Herbert Kroemer (Niemcy), Jack S. Kilby (USA)

1999 - Gerardus 't Hooft (Holandia), Martinus J.G. Veltman (Holanda)

1998 - Robert B. Laughlin (USA), Horst L. Stoermer (USA), Daniel C. Tsui (USA)

1997 - Steven Chu (USA), William D. Phillips (USA), Claude Cohen-Tannoudji (Francja)

1996 - David M. Lee (USA), Douglas D. Osheroff (USA), Robert C. Richardson (USA)

1995 - Frederick Reines (USA), Martin L. Perl (USA)

1994 - Clifford G. Shull (USA), Bertram N. Brockhouse (Kanada)

1993 - Russell A. Hulse (USA), Joseph H. Taylor Jr. (USA)

1992 - Georges Charpak (Francja)

1991 - Pierre-Gilles de Gennes (Francja)

1990 - Jerome I. Friedman (USA), Henry W. Kendall (USA), Richard E. Taylor (USA)

1989 - Norman F. Ramsey (USA), Hans G. Dehmelt (USA), Wolfgang Paul (RFN)

1988 - Leon Lederman (USA), Melvin Schwartz (USA), Jack Steinberger (USA)

1987 - J. Georg Bednorz (RFN), K. Alexander Mueller (Szwajcaria)

1986 - Ernst Ruska (RFN), Gerd Binnig (RFN), Heinrich Rohrer (Szwajcaria)

1985 - Klaus von Klitzing (RFN)

1984 - Carlo Rubbia (Włochy), Simon van der Meer (Holandia)

1983 - Subrahmanyan Chandrasekhar (USA), William Alfred Fowler (USA)

1982 - Kenneth G. Wilson (USA)

1981 - Kai M. Siegbahn (Szwecja), Nicolaas Bloembergen (USA), Arthur Leonard Schawlow (USA)

1980 - James Watson Cronin (USA), Val Logsdon Fitch (USA)

1979 - Sheldon Lee Glashow (USA), Abdus Salam (Pakistan), Steven Weinberg (USA)

1978 - Arno Allan Penzias (USA), Piotr Leonidowicz Kapica (ZSRR), Robert Woodrow Wilson (USA)

1977 - Philip Warren Anderson (USA), Sir Nevill Francis Mott (Wielka Brytania), John Hasbrouck van Vleck (USA)

1976 - Burton Richter (USA), Samuel Chao Chung Ting (USA)

1975 - Aage Niels Bohr (Dania), Ben Roy Mottelson (Dania), Leo James Rainwater (USA)

1974 - Sir Martin Ryle (Wielka Brytania), Antony Hewish (Wielka Brytania)

1973 - Leo Esaki (Japonia), Ivar Giaever (USA), Brian David Josephson (Wielka Brytania)

1972 - John Bardeen (USA), Leon Neil Cooper (USA), John Robert Schrieffer (USA)

1971 - Dennis Gabor (Wielka Brytania)

1970 - Hannes Olof Goesta Alfven (Szwecja), Louis Eugene Felix Neel (Francja)

1969 - Murray Gell-Mann (USA)

1968 - Luis Walter Alvarez (USA)

1967 - Hans Albrecht Bethe (USA)

1966 - Alfred Kastler (Francja)

1965 - Sin-Itiro Tomonaga (Japonia), Julian Schwinger (USA), Richard P. Feynman (USA)

1964 - Charles Hard Townes (USA), Mikołaj Gennadiewicz Basow (ZSRR), Aleksandr Michaiłowicz Prochorow (ZSRR)

1963 - Eugene Paul Wigner (USA), Maria Goeppert-Mayer (USA), J. Hans D. Jensen (Niemcy)

1962 - Lew Dawidowicz Landau (ZSRR)

1961 - Robert Hofstadter (USA), Rudolf Ludwig Mössbauer (Niemcy)

1960 - Donald Arthur Glaser (USA)

1959 - Emilio Gino Segre (USA), Owen Chamberlain (USA)

1958 - Paweł Aleksiejewicz Czerenkow (ZSRR), Ilja Michaiłowicz Frank (ZSRR), Igor Jergieniewicz Tamm (ZSRR)

1957 - Chen Ning Yang (Chiny), Tsung-Dao Lee (Chiny)

1956 - William Bradford Shockley (USA), John Bardeen (USA), Walter Houser Brattain (USA)

1955 - Willis Eugene Lamb (USA), Polykarp Kusch (USA)

1954 - Max Born (Wielka Brytania), Walther Bothe (Niemcy)

1953 - Frits (Frederik) Zernike (Holandia)

1952 - Felix Bloch (USA), Edward Mills Purcell (USA)

1951 - Sir John Douglas Cockcroft (Wielka Brytania), Ernest Thomas Sinton Walton (Irlandia)

1950 - Cecil Frank Powell (Wielka Brytania)

1949 - Hideki Yukawa (Japonia)

1948 - Patrick Maynard Stuart Blackett (Wielka Brytania)

1947 - Sir Edward Victor Appleton (Wielka Brytania)

1946 - Percy Williams Bridgman (USA)

1945 - Wolfgang Pauli (Austria)

1944 - Isidor Isaac Rabi (USA)

1943 - Otto Stern (USA)

1942 - Nagroda została przekazana na specjalny fundusz

1941 - Nagroda została przekazana na specjalny fundusz

1940 - Nagroda została przekazana na specjalny fundusz

1939 - Ernest Orlando Lawrence (USA)

1938 - Enrico Fermi (Włochy)

1937 - Clinton Joseph Davisson (USA), George Paget Thomson (Wielka Brytania)

1936 - Victor Franz Hess (Austria), Carl David Anderson (USA)

1935 - James Chadwick (Wielka Brytania)

1934 - pieniądze zostały przeznaczone na specjalny fundusz Nagrody

1933 - Erwin Schroedinger (Austria), Paul Adrien Maurice Dirac (Wielka Brytania)

1932 - Werner Karl Heisenberg (Niemcy)

1931 - pieniądze zostały przeznaczone na specjalny fundusz Nagrody

1930 - Sir Chandrasekhara Venkata Raman (Indie)

1929 - Prince Louis-Victor Pierre Raymond de Broglie (Francja)

1928 - Owen Willans Richardson (Wielka Brytania)

1927 - Arthur Holly Compton (USA), Charles Thomson Rees Wilson (Wielka Brytania)

1926 - Jean Baptiste Perrin (Francja)

1925 - James Franck (Niemcy), Gustav Ludwig Hertz (Niemcy)

1924 - Karl Manne Georg Siegbahn (Szwecja)

1923 - Robert Andrews Millikan (USA)

1922 - Niels Henrik David Bohr (Dania)

1921 - Albert Einstein (Niemcy, Szwajcaria)

1920 - Charles Edouard Guillaume (Szwajcaria)

1919 - Johannes Stark (Niemcy)

1918 - Max Karl Ernst Ludwig Planck (Niemcy)

1917 - Charles Glover Barkla (Wielka Brytania)

1916 - pieniądze zostały przeznaczone na specjalny fundusz Nagrody

1915 - Sir William Henry Brag, William Lawrence Bragg (Wielka Brytania)

1914 - Max von Laue (Niemcy)

1913 - Heike Kamerlingh-Onnes (Holandia)

1912 - Nils Gustaf Dalen (Szwecja)

1911 - Wilhelm Wien (Niemcy)

1910 - Johannes Diderik van der Waals (Holandia)

1909 - Guglielmo Marconi (Włochy), Carl Ferdinand Braun (Niemcy)

1908 - Gabriel Lippmann (Francja)

1907 - Albert Abraham Michelson (USA)

1906 - Sir Joseph John Thomson (Wielka Brytania)

1905 - Philipp Eduard Anton von Lenard (Niemcy)

1904 - Lord (John William Strutt) Rayleigh (Wielka Brytania)

1903 - Antoine Henri Becquerel (Francja), Pierre Curie (Francja), Maria Skłodowska-Curie (Polska)

1902 - Hendrik Antoon Lorentz (Holandia), Pieter Zeeman (Holandia)

1901 - Wilhelm Conrad Roentgen (Niemcy).

zdjęcie: David J. Wineland i Serge Haroche, zwycięzcy nagrody Nobla w dziedzinie fizyki w 2012 autor: Bengt Nyman / Wikimedia Commons, CC BY 2.0