Na tropie korzeni języka

Jeszcze kilkaset lat temu wierzono, że pierwszym językiem
ludzkości był hebrajski, język Boga i aniołów. Później, pod koniec
XVIII w., studia nad sanskrytem, starożytnym językiem Indii, dały
początek indoeuropeistyce i próbom rekonstrukcji języka
praindoeuropejskiego.

Przyjmując, że Homo sapiens narodził się ponad 100 tys. lat temu,
możemy założyć, że wtedy też zaczął mówić. Jednak kiedy grupy
ludzkie rozdzielały się, ich języki - ciągle ewoluując - zaczynały
się od siebie coraz bardziej różnić.

Naukowcy próbują ustalić pokrewieństwa języków, jednak
najdoskonalsze metody analizy nie są w stanie cofnąć się w czasie
dalej niż o  8-10 tys. lat. Dzieje się tak, ponieważ oparte są one
głównie na analizie porównawczej słów, które dość szybko ewoluują.
Ponadto, podobne słownictwo wcale nie musi świadczyć o
pokrewieństwie języków, a na przykład o przypadkowych
zapożyczeniach.

Na łamach najnowszego "Science" naukowcy z Holandii i Wielkiej
Brytanii proponują inną metodę, opartą nie na porównawczej
analizie leksykalnej, ale gramatycznej.

Stworzyli oni bazę danych zawierającą 125 cech gramatycznych 16
języków austronezyjskich - języków Filipin, Indonezji i Południowo-
Wschodniej Azji. Brali pod uwagę takie cechy, jak na przykład szyk
słów czy występowanie rodzajnika. Uzyskane wnioski okazały się
zgodne z wcześniejszymi ustaleniami lingwistów i archeologów.

Kolejny test przeprowadzono dla 15 języków papuaskich. Program
komputerowy ustalił niemal 10 tys. możliwych "drzew
genealogicznych", z czego wybrał jedno najlepiej pasujące do
zebranych danych.

Okazało się między innymi, że istnieje możliwe pokrewieństwo
mieszkańców Wysp Salomona i Wyspy Bougainville'a, którzy
prawdopodobnie żyli razem ponad 10 tys. lat temu.

Chociaż metoda jest obiecująca, to - jak zastrzegają naukowcy -
uzyskane ustalenia wymagają jeszcze weryfikacji. Zamierzają teraz
zająć się badaniem pokrewieństwa języków ludów Amazonii.(PAP)