Pamięć absolutna

Anatomia i chemia pamięci

Za pamięć, jak i całość funkcji układu nerwowego, odpowiadają komórki nerwowe – neurony. Każdy neuron zaopatrzony jest w siatkę długich wypustek, nazywanych dendrytami. Długie dendryty, ponad 100-tu miliardów neuronów, zapuszczają się bardzo daleko i tworzą skomplikowaną sieć wzajemnych połączeń. Informacje krążące w tej sieci – w tym ślady pamięciowe - to fale elektromagnetyczne o ściśle określonych parametrach, generowane w komórkach nerwowych i emitowane wzdłuż "kabli" dendrytów – jak w Internecie. D e n d r y t y poszczególnych komórek nie kontaktują się ze sobą bezpośrednio, tylko poprzez struktury nazywane synapsami. Są to obszary błony komórkowej dendrytu, wydzielające i absorbujące transmitery - substancje chemiczne, przekazujące impulsy elektromagnetyczne pomiędzy komórkami. Od chwili, gdy ustalono, że za przekaz śladów pamięciowych odpowiada głównie acetylocholina, trwają próby manipulowania tym transmiterem, w nadziei ułatwienia zapamiętywania.

Wspomaganie

Sama acetylocholina nie zdała egzaminu, gdyż jest w organizmie błyskawicznie neutralizowana. Farmakologia zna oczywiście substancje trwałe, znakomicie naśladujące acetylocholinę – chociażby popularną nikotynę. Istnieją również leki, hamujące rozkład tego transmitera, zwiększające w ten sposób jego poziom. Jednak acetylocholina to substancja o niezwykle wysokiej bioaktywności. Nieoceniona, gdy działa w określonym stężeniu, miejscu i czasie - niebezpieczna - w niekontrolowanym nadmiarze. Acetylocholina powstaje w neuronach, a we wnętrzu ich pozostaje nieaktywna. Jeżeli zadbamy, aby neurony wytworzyły jej dużo, wtedy wydzielą więcej w odpowiedzi na impuls elektromagnetyczny - efektywniej odtworzą i utrwalą ślady pamięciowe - bez szkody dla zdrowia. Acetylocholina powstaje z witaminy – choliny i rodnika acetylowego - aktywnego octanu. Przez kilka dziesięcioleci próbowano podawania choliny lub obfitującej w nią lecytyny. Przynoszą efekty, ale nie są to efekty oszałamiające. Dopiero później okazało się, że to nie cholina, dość szeroko rozpowszechniona w pożywieniu, ale właśnie rodniki acetylowe limitują proces syntezy acetylocholiny. Ponieważ rodniki acetylowe są bardzo reaktywne, przez pewien czas nie znano sposobu, dowozu dodatkowych ich porcji do neuronów. Jak dowiedziono, transportem rodników acetylowych zajmuje się inna witamina – Bt – nazywana też karnityną. Od chwili, gdy fakt ten ustalono, molekuła karnityny, sprzężona z rodnikiem acetylowym – acetylokarnityna (ALC) - zdobywa na świecie coraz większą popularność, szczególnie pośród studentów, jako witamina usprawniająca pamięć.

mgr farm. Sławomir Ambroziak