Prezentacja książki „Chanat Karabachu: profil historyczny i kulturowy”

To uroczyste wydarzenie odbyło się 20 listopada br. w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie. Jego organizatorem była Ambasada Republiki Azerbejdżanu w Polsce we współpracy z Gruzińskim Muzeum Narodowym przy wsparciu Agencji Pomocy Rozwoju Międzynarodowego Republiki Azerbejdżanu oraz Euroazjatyckiego Stowarzyszenia Rozwoju Międzynarodowego. Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP, instytucji państwowych, środowisk akademickich, artystycznych, medialnych i biznesowych, a także muftich (muzułmańskich prawników i teologów, wydający oficjalne interpretacje w sprawach życia państwowego i prywatnego, związanego z islamem) i przedstawicieli azerskich wspólnot religijnych w Polsce.

W spotkaniu uczestniczyli również szefowie i pracownicy akredytowanych misji dyplomatycznych w naszym kraju. Udział w promocji książki wzięli także przedstawiciele diaspory azerbejdżańskiej, Azerowie posiadający obywatelstwo polskie mieszkający w naszym kraju oraz azerbejdżańscy studenci uczący się w Warszawie.

Powstanie Chanatu Karabachskiego

Ustanowienie suwerennych feudalnych jednostek państwowych - chanatów na terytorium Azerbejdżanu było jednym z ważnych kamieni milowych wielowiekowej historii tego narodu. Symboliczny chanat karabachski powstał na ziemiach między rzekami Kura i Araz. Założycielem chanatu był Panah Ali Chan Dżawanszir (1747-1763) z osady Sarydżali plemienia Davanshir. Był on jednym z najważniejszych mężów stanu Azerbejdżanu w XVIII wieku.

Założone przez Panah Ali Khana w 1752 r. miasto Szusza stało się stolicą Chanatu Karabachskiego. Silnie ufortyfikowana, nowa stolica otoczona była malowniczymi górami. Początkowo zamek nosił nazwę swojego założyciela - Panahabad, ale później przyjął nazwę Shusha i szybko przekształcił się w centrum gospodarcze Karabachu, stając się jednym z głównych ośrodków handlu i rzemiosła w Azerbejdżanie i szerszym regionie.

Wystąpienie Pani Ambasador

Podczas prezentacji książki krótkie przemówienia wygłosili: Nargiz Gurbanova, Ambasador Azerbejdżanu w Polsce, Magdalena Wróblewska, dyrektor Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie, Elchin Asgarov prezes zarządu Eurasian International Development Association, profesor Daniel Pommier Vincelli, badacz Uniwersytetu Sapienza w Rzymie, Tebrone Nadiradze, zastępca głównego kuratora Gruzińskiego Muzeum Narodowego w Tbilisi, przedstawiciele Polskiego Instytutu Witolda Pileckiego i Yezhi Rohojinski, doktor historii filozofii.

Ambasador Nargi Gurbanova wyraziła wdzięczność Gruzińskiemu Muzeum Narodowemu, Fundacji Hejdara Alijewa i Eurazjatyckiemu Stowarzyszeniu Rozwoju Międzynarodowego za wsparcie w organizacji wydarzenia. Zwróciła ona uwagę na fakt, że utworzenie na terytorium Azerbejdżanu suwerennych instytucji państwa feudalnego – chanatów, było jednym z ważnych etapów wielowiekowej historii narodu Azaerskiego. Podkreśliła, że wśród takich chanatów był Chanat Karabaschki.

- W wyniku 44-dniowej wojny w 2020 r. Azerbejdżan przywrócił swoją integralność terytorialną, a w wyniku działań antyterrorystycznych z września 2023 r. w pełni zapewnił suwerenność nad regionem Karabachu. Wraz z wyzwoleniem terytoriów, które przez prawie 30 lat znajdowały się pod obcą okupacją, mój kraj rozpoczął proces przywracania bogatego dziedzictwa kulturowego, a także odbudowy i ożywienia gospodarczego regionu. Karabach odzyskał należną mu rolę jako miejsce spotkań sztuki, muzyki, poezji i unikalnego rzemiosła - powiedziała Nargi Gurbanova.

Opis unikalnych artefaktów

Pani Ambasador podkreśliła, że książka „Chanat Karabachu: profil historyczny i kulturowy” zawiera unikatowe zdjęcia ponad 300 artefaktów stanowiących część wspaniałego dziedzictwa Karabachu, a jej publikacja w 2022 r. zbiegła się z 270. rocznicą powstania miasta Szusza, serca Karabachu.

- Publikacja wspomnianej książki jest wspaniałym przykładem skutecznej współpracy środowisk akademickich z przedstawicielami społeczeństwa obywatelskiego Azerbejdżanu i Gruzji. W zeszłym roku w prezentacji książki w Gruzji uczestniczyli Prezydent Republiki Azerbejdżanu Ilham Alijew i Premier Republiki Gruzji Irakli Garibashvili – poinformowała zebranych Ambasador Nargiz Gurbanova.

Jednocześnie wyraziła ona nadzieję, że książka ta zachęci historyków i krytyków sztuki w Polsce do studiowania historii Karabachu, a także całego Azerbejdżanu.

Liczne artefakty ludów Kaukazu Południowego (z których wiele ma unikatową wartość) zebrane podczas licznych ekspedycji naukowych na przełomie XIX-XX wieku zostały przesyłane do muzeum w Tbilisi, ówczesnego regionalnego centrum Kaukazu. Przez ponad 100 lat artefakty te, reprezentujące historię, tożsamość i dziedzictwo kulturowe regionu Karabachu, nigdy nie były publicznie prezentowane.

E. Asgarov, Prezes Zarządu Eurazjatyckiego Stowarzyszenia Rozwoju Międzynarodowego, stwierdził, że Azerbejdżan, obok innych krajów Kaukazu Południowego, przez wiele lat był częścią Imperium Rosyjskiego, a później ZSRR. W tamtym czasie na tym terenie prowadzone były podstawowe badania z zakresu historii, archeologii, etnografia kraju i regionu. Pracownicy utworzonego przez Rosję Muzeum Kaukaskiego w Tbilisi organizowali wyprawy do różnych rejonów Kaukazu, w tym do Karabachu, podczas których zebrali dużą liczbę zabytków. Zostały one złożone w muzeum w Tbilisi. Jednak większość tych materiałów przez wiele lat pozostawała w muzealnych magazynach nierozpakowana i nieopracowana.

Zdjęcia 300 przedmiotów, spośród tysięcy artefaktów odnalezionych w archiwach i muzeach, zostały opublikowane w prezentowanej książce. Materiały te dokumentują historię, kulturę, życie codzienne i wierzenia regionu Karabachu. Na podstawie tych artefaktów ustalono, że zasadniczą tożsamością kulturową w regionie Karabachu jest tożsamość azerbejdżańska.

Po oficjalnych wystąpieniach odbyła się dyskusja o historii, kulturze i składzie etnicznym Karabachu, a także o chrześcijańskim dziedzictwie kaukaskiej Albanii, wyprawach naukowych organizowanych w tym regionie w różnych latach, ich wynikach i odkrytych artefaktach.

Wystawa Chanat Karabachu

Prezentacji książki „Chanat Karabachu: profil historyczny i kulturowy” w Warszawie towarzyszyła wystawa „Chanat Karabachu: Perły dziedzictwa kulturowego Azerbejdżanu” zorganizowana w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie. Spotkała się z ona z dużym zainteresowaniem gości biorących udział w promocji książki.

Magdalena Wróblewska, dyrektor Muzeum Etnograficznego wyraziła satysfakcję, że w kierowanej przez nią placówce odbyło się to niezwykłe wydarzenie. Jednocześnie wykazała nadzieję na kontynuację współpracy z Ambasadą Republiki Azerbejdżanu.

Druga prezentacja ww. książki i wernisaż wystawy odbyły się także w jednej z prestiżowych galerii prywatnych w Polsce.

JEN/mat.pras.