Edukacja międzykulturowa – konteksty

Oprócz teoretycznych i metodologicznych podstaw pedagogiki międzykulturowej w perspektywie historycznej ukazują one zróżnicowanie kulturowe w kontekstach od najbardziej popularnych – tożsamości i migracji – po rzadziej opisywane, m.in. kontaktów biznesowych, problemów osób ubogich, wykluczanych, chorych i umierających traktowanych jako Obcy. Opowiadają też o próbach poszukiwania wspólnego języka (np. esperanto) i możliwości wykorzystania Internetu w edukacji międzykulturowej. Dociekliwy Czytelnik znajdzie tu liczne odesłania do źródeł zagranicznych i stron internetowych, pozwalające poszerzyć wiedzę na opisywane tematy.

Książkę uzupełnia obszerny przewodnik bibliograficzny zawierający ponad 2000 tytułów literatury przedmiotu w kilkunastu językach (oprócz polskiego m.in. w angielskim, francuskim, hiszpańskim, niemieckim, słowackim, włoskim). To niewątpliwie jeden z największych w Polsce tego rodzaju wybór, nieoceniony dla Czytelników dokonujących tematycznego przeglądu najczęściej cytowanych źródeł, w trakcie przygotowania badań, pisania prac semestralnych, dyplomowych. Można w nim znaleźć dokładnie oznaczone (tytuł, nazwa wydawnictwa, miejsce i rok wydania) odesłania do zarówno klasycznych prac naukowych z różnych dyscyplin (m.in. pedagogika, psychologia, antropologia, socjologia); opracowań międzydyscyplinarnych i porównawczych; leksykonów i encyklopedii; jak i niecodziennych, kontrowersyjnych źródeł z dziedziny „multikulti”.

Fragment Wstępu 

Ideą przewodnią niniejszej publikacji jest ukazanie rozległości i atrakcyjności proble­matyki zróżnicowania kulturowego w różnych kontekstach – zwłaszcza edukacyjnym, na podstawie dostępnej literatury przedmiotu. Książka ta może służyć jako skromna, ale praktyczna pomoc naukowa uczestnikom wykładów fakultatywnych i innych zajęć na temat edukacji międzykulturowej oraz problemów pokrewnych. Może być źródłem inspiracji dla studentów, nauczycieli, specjalistów w dziedzinie nauk społecz­nych. Składają się na nią dwie komplementarne części.

Pierwsza część zawiera wybór artykułów wcześniej opublikowanych w opracowa­niach pokonferencyjnych. Są one pokłosiem przede wszystkim refleksji towarzyszącej spotkaniom członków Społecznego Zespołu Badań Kultury i Oświaty Pogranicza oraz Stowarzyszenia Wspierania Edukacji Międzykulturowej, głównie w ramach mię­dzynarodowych konferencji naukowych organizowanych w Białymstoku i Cieszynie. Uczestnicząc w nich regularnie od 2000 roku, miałem jedyną w swoim rodzaju szansę słuchania, obserwowania i uczenia się od Mistrzów, którzy – żyjąc, prowadząc bada­nia naukowe oraz tworząc na kulturowych pograniczach – udowadniają, że wolne od stereotypów i uprzedzeń spotkania Innych i Obcych są nie tylko możliwe, ale wręcz niezbędne do świadomego kształtowania bogatej tożsamości i dobrego samopoczucia w różnych środowiskach.

Publikacje pokonferencyjne najczęściej ukazują się w niewielkich nakładach, więc zebranie wielu pochodzących z nich tekstów w jednym opracowaniu ułatwia dostęp do nich głównie studentom, którzy zmuszeni są do korzystania z bibliotek publicznych. W niniejszym wyborze znalazły się artykuły z kilkunastu różnych źródeł tego rodzaju, przeredagowane, uaktualnione oraz uzupełnione odsyłaczami do litera­tury obcojęzycznej i stron internetowych.

Moim celem jest ukazanie edukacji międzykulturowej nie tyle jako idei, hasła czy ideologii popularnej w programach szkolnych i dokumentach instytucji euro­pejskich (taką przedstawiłem ją już w książce Edukacja europejska – od wielokul­turowości ku międzykulturowości będącej owocem pracy w ramach seminarium doktoranckiego pod kierunkiem prof. zw. dr. hab. Jerzego Nikitorowicza w Katedrze Edukacji Międzykulturowej Uniwersytetu w Białymstoku), co jako elementu reflek­sji i praktyki społecznej w sferach rzeczywistości kojarzonych nie tylko z systemem oświaty publicznej...[…]