Miło nam poinformować, że od najbliższej niedzieli, 3 września, do soboty 9 września zbiór reportaży Antoniego Sobańskiego Cywil w Berlinie będzie Książką Tygodnia w TVP3. Zapraszamy na stronę www.czytajz3.tvp.pl. Cywil w Berlinie to zbiór fascynujących reportaży z Trzeciej Rzeszy. Antoni hrabia Sobański, specjalny wysłannik „Wiadomości Literackich”, po zwycięstwie wyborczym nazistów jeździł do Niemiec kilkakrotnie, by na miejscu przekonać się, jak narodowy socjalizm zmienia życie Niemców.
Do roli tej przygotowany był znakomicie – świetnie znał kraj, jego język, kulturę i mieszkańców, z którymi łączyły go więzy przyjaźni. Jego relacje z Berlina i Norymbergi uderzają nowoczesnością ujęcia i błyskotliwością obserwacji.
Tożsamość narratora-spektatora jest tu wyraźnie określona – Sobański w Niemczech to cywil w koszarach, zdeklarowany liberał w kraju, w którym jednostka ma służyć państwu, miłośnik kultury europejskiej w zdziczałym świecie nacjonalistycznego kiczu. Jest naocznym świadkiem słynnego palenia książek, po którym zostaje mu pamiątka – nadpalony formularz zgłoszeniowy do Światowej Ligi Seksualnej. Uczestniczy w „Parteitagu” w Norymberdze, gdzie słucha przemówienia „Jego Przeciętności Wodza” i ze zgrozą przysłuchuje się konferencji prasowej Juliusa Streichera, „uczciwego psychopaty”. Wiele uwagi poświęca kwestii żydowskiej i planowej polityce terroru. Interesują go zarówno gospodarka, religia, polityczne represje, status prasy i opozycji, jak i fasony mundurów, nastroje społeczne, życie nocne, moda, wygląd ulicy, położenie mniejszości seksualnych. Dowiemy się od niego „czym biją” i że „wszyscy transwestyci schronili się do SA i tylko (…) skarżą się na trudność chodzenia na niskich obcasach”.
Część reportaży Sobańskiego została wydana w 1934 roku nakładem wydawnictwa „Rój”; pozostałe ukazały się w „Wiadomościach Literackich” z lat 1934 i 1936.
„Jakże warto się w te reportaże wczytać!” (Stefan Bratkowski, „Rzeczpospolita”)
„Znakomita rozprawa o nienawiści i agresji, która nagle stała się orężem państwowym” (Marek Radziwon, „Gazeta Wyborcza”).
Antoni Sobański, Cywil w Berlinie, Sic!, Warszawa 2006, 264 s., oprawa miękka, ISBN 83-88807-91-9, cena 39 zł.
poleca:
