Książka poświęcona jest psychologicznym teoriom uśmiechu oraz roli uśmiechu w kulturze społeczeństw, a także zjawisku uśmiechu w języku i w sztuce: malarstwie, fotografii, filmie. Autor z dużą swobodą porusza się po wielu dyscyplinach, które zajmują się zjawiskiem uśmiechu, takich jak: fizjologia, socjologia, historia obyczajów i sztuki oraz językoznawstwo i kulturoznawstwo. Dzięki temu praca ma charakter interdyscyplinarny i może być interesująca dla przedstawicieli różnych zawodów.
z recenzji prof. Bogdana Wojciszke:
Problematyka nauk o człowieku i jego wytworach aż do XIX wieku zachowywała względną integralność – ci sami badacze, którzy zajmowali się biologią człowieka zajmowali się też jego psychologią, a nieobca im była też problematyka antropologiczna i socjologiczna. Jednak jak się wydaje ostatnim badaczem tego rodzaju był Karol Darwin, zaś od drugiej połowy XIX wieku postępuje proces swoistej bałkanizacji nauk o człowieku, bowiem psychologowie, antropologowie, socjologowie, i pedagogowie itd. (nie mówiąc już o historykach) nie znają i nie cytują nawzajem swoich prac i mówią obecnie zupełnie odmiennymi językami na tematy, które obserwatorowi z zewnątrz muszą się wydać identyczne.
Z tym większym więc zadowoleniem należy przywitać książkę Piotra Szaroty pt. Uśmiech. Analiza społeczno-kulturowa, która z założenia stanowi pracę interdyscyplinarną. Autor jest psychologiem i gros jego wywodów ma charakter psychologiczny, jednak z dużą swobodą porusza się także w zakresie problematyki uśmiechu uprawianej przez wiele innych dyscyplin, jak fizjologia, socjologia, historia obyczajów i sztuki, a nawet językoznawstwo i kulturoznawstwo. W rezultacie powstała książka daleko wykraczająca poza opłotki psychologii, czy innej dyscypliny szczegółowej, książka o dużych walorach poznawczych wynikających zarówno z szerokich zainteresowań autora, jak i jego ogromnej erudycji, którą szczodrze dzieli się z czytelnikiem. Książka łączy wiele wątków nie popadając w chaos i stanowi wygodne i użyteczne (bo interdyscyplinarne) kompendium wiedzy na temat uśmiechu oraz sposobów jego okazywania i przedstawiania w różnych najważniejszych kulturach świata. Jest też pisana ładną polszczyzną, choć czasami siłą rzeczy musi się odwoływać do różnych męczących (czytelnika) szczegółów, jak łacińskie nazwy mięśni regulujących uśmiech, czy nazwy emocji w różnych językach świata (jako że nazwy te nie do końca są przekładalne z języka na język). Wszystko to sprawia, że opiniowana praca jest książką o wybitnych walorach poznawczych.
spis treści:
Wstęp: Dlaczego uśmiech?
CZĘŚĆ I.
Rozdział Pierwszy. ABC uśmiechu
1. Śmiech i uśmiech
2. Teorie uśmiechu
3. Wrodzony czy wyuczony?
Rozdział Drugi. Uśmiech a kultura
1. Czym jest kultura?
2. Jak badać kulturę?
3. Kulturowe inhibitory, katalizatory i modyfikatory uśmiechu
4. Inne modyfikatory uśmiechu
Rozdział Trzeci. Kultury uśmiechu
1. Uśmiech w Indonezji
2. Uśmiech w Japonii
3. Uśmiech amerykański
Rozdział Czwarty. Polska: kultura bez uśmiechu?
1. Mentalność (post)socjalistyczna
2. Inni to piekło
3. Sztuka narzekania
4. Kult cierpiętnictwa
5. Szczera naturalność
6. Imperatyw spontaniczności
CZĘŚĆ II
Rozdział Piąty. Językowy obraz polskiego uśmiechu
1. Uśmiech i uśmiechanie się w strukturach gramatycznych
2. W stronę typologii polskiego uśmiechu
3. Uśmiech w polskiej powieści: od Lalki do Gnoju
Rozdział Szósty. Uśmiech malowany
1. Dlaczego sztuka?
2. Uśmiech w malarstwie portretowym
3. Uśmiech w malarstwie rodzajowym
4. Cztery wieki bez uśmiechu: Polaków portret własny
5. Interpretacja uśmiechu w sztuce
6. Uśmiech w rysunkach dzieci
Rozdział Siódmy. Uśmiech z fotografii
1. Portret fotograficzny a portret malarski
2. Fotografia w perspektywie międzykulturowej
3. Fotografia w "nauki"
4. Uśmiech jako "wizytówka"
5. Wpływ uśmiechu na zachowania społeczne
6. Uśmiech w internecie
7. Reklama polityczna
Rozdział Ósmy. Uśmiech filmowy
1. Możliwości filmu
2. Film a rzeczywistość
3. Uśmiech a komunikacja werbalna we współczesnym filmie polskim
4. Uśmiech w filmie polskim i amerykańskim
Zakończenie
Dodatek: Mona Liza: najsłynniejszy uśmiech świata
poleca:
