Badania jaskiń pseudokrasowych

Takie jaskinie są w Polsce stosunkowo liczne i występują w wielu
rejonach kraju, głównie w Beskidach - powiedział PAP badacz tych
jaskiń dr Jan Urban z Instytutu Ochrony Przyrody PAN w Krakowie.

Większość jaskiń na świecie powstała w wyniku rozpuszczania skał
przez wodę, czyli procesu zwanego krasowieniem. Jaskinie takie
występują w skałach ulegających rozpuszczaniu - w wapieniach,
gipsach, dolomitach i solach kamiennych. Tak powstały m.in. nasze
słynne jaskinie Raj w Górach Świętokrzyskich czy Jaskinia
Niedźwiedzia w Sudetach, liczne jaskinie Wyżyny Krakowsko-
Wieluńskiej i Tatr.

W Polsce są stosunkowo liczne jaskinie powstałe w rezultacie
procesów innych niż rozpuszczanie skał zwane jaskiniami
pseudokrasowymi. Występują one najliczniej w Beskidach zbudowanych
z niekrasowiejących skał piaskowcowo-łupkowych. Jaskinie
beskidzkie powstały wskutek pękania i rozsuwania się skał na
zboczach górskich.

"W Beskidach zarejestrowano już prawie 900 takich jaskiń,
najdłuższa z nich ma ponad 1000 m. Niewielkie jaskinie erozyjno-
wietrzeniowe rozwinęły się też w piaskowcach i kwarcytach Gór
Świętokrzyskich" - wyjaśnił dr Urban.

Obserwacje beskidzkich lub sudeckich jaskiń o genezie
grawitacyjnej zmierzają do rozpoznania mechanizmu i tempa rozwoju
osuwisk. Badania jaskiń erozyjno-wietrzeniowych pozwalają ocenić,
które z czynników erozji i wietrzenia - słońce, woda, wiatr czy
mróz - odgrywały największą rolę w niszczeniu powierzchni ziemi w
danym rejonie.

Jaskinie pseudokrasowe interesują także innych specjalistów:
klimatologów, zoologów i botaników - ponieważ cechują się
specyficznym mikroklimatem i występowaniem specyficznych
organizmów żywych. Ale także archeologów i historyków - ponieważ
były miejscami zamieszkiwanymi lub wykorzystywanymi przez ludzi od
czasów prehistorycznych.

Przedstawiciele tych dziedzin nauki oraz speleolodzy zajmujący się
jaskiniami niekrasowymi, od lat osiemdziesiątych XX wieku
spotykają się regularnie co kilka lat, żeby podzielić się wynikami
swych badań i doświadczeniami. Najbliższe spotkanie odbędzie się w
Polsce.

IX Międzynarodowe Sympozjum Pseudokrasu z udziałem przedstawicieli
14 krajów z Europy odbędzie się w maju 2006 r w Bartkowej koło
Nowego Sącza na Pogórzu Beskidzkim. Organizatorami Sympozjum są:
Instytut Ochrony Przyrody PAN w Krakowie, Speleoklub Beskidzki i
Speleoklub Bielsko-Biała oraz Sekcja Speleologiczna Towarzystwa
Przyrodników im. Kopernika - powiedział dr Urban. (PAP)