Zęby - różne informacje

Poznanie tajemnicy powstawania szkliwa może pomóc w opracowaniu nowego sposobu uzupełniania ubytków w zębach, który mógłby zastąpić plomby z amalgamatu czy sztucznego tworzywa. Także elementy protez można by wytwarzać z biotechnologicznie otrzymywanego szkliwa.

Kluczowe znaczenie w tworzeniu się szkliwa nazębnego ma
amelogenina - białko wydzielane przez usytuowane w dziąsłach
komórki, zwane ameloblastami.

Najbliższym "krewnym" amelogeniny w ludzkim organizmie jest
kolagen - białko związane z formowaniem się kości. O ile jednak
kolagen pozostaje ważną częścią gotowej kości, amelogenina rozpada się i niknie podczas mineralizacji szkliwa.

Ta tymczasowość utrudniała badania nad amelogeniną. Naukowcy
próbowali skrystalizować ją dla potrzeb dalszych badań.
Krystalografia rentgenowska, czyli badanie obrazu tworzonego
przez promieniowanie rentgenowskie po przejściu przez kryształ, to sprawdzona i skuteczna metoda badania struktury skomplikowanych cząsteczek.

Nowe badania nad zagadnieniem tworzenia się szkliwa, o których
informuje "Science", przeprowadził zespół prof. Janet Moradian-
Oldak z Uniwersytetu Południowej Kalifornii we współpracy z prof.
Giuseppem Falinim z włoskiego Uniwersytetu w Bolonii.

Trwające przez rok wysiłki naukowców nie doprowadziły co prawda do krystalizacji amelogeniny, powstało jednak coś, co pod
mikroskopem przypominało spłaszczony makaron, zwany we Włoszech "fettucine".

Wstążeczki te składały się z łańcuchów nanokuleczek, będących
cząsteczkami amelogeniny. Prof. Oldak nazwała włókna
"mikrowstążeczkami".

Zauważyła uderzające podobieństwo ich kształtu do kryształów
hydroksyapatytu, z których składa się gotowe szkliwo.
Hydroksyapatyt ma postać bardzo długich kryształów - stosunek ich długości do szerokości sięga 1000 do 1. 

Po zanurzeniu wstążeczek amelogeniny w roztworze fosforanu wapnia udało się otrzymać kryształy odpowiadające tym z naturalnego szkliwa.

Podobne do makaronu białkowe pasma stały się rusztowaniem dla
procesu krystalizacji. Zdolność amelogeniny do grupowania się w
pasma wydaje się być kluczem do powstawania szkliwa - uznali
naukowcy. (PAP)