Co to jest ptasia grypa?
Zdaniem FAO, agendy Organizacji Narodów Zjednoczonych ds.
Wyżywienia i Rolnictwa, ptasia grypa już jest problemem globalnym.
Na wiosnę wędrowne ptaki mogą roznieść chorobę po całej Europie.
Już stwierdza się obecność wirusa we Włoszech, Niemczech, Austrii,
Bułgarii czy Grecji. Na szczęście zachorowania wśród ludzi to
nadal przypadki wyjątkowe i wirusem można się zarazić tylko przez
bliski kontakt z zarażonymi ptakami.
Zakażenie ptasią grypą u człowieka łatwo pomylić ze zwykłym
przeziębieniem. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO),
objawia się ona m.in. gorączką (powyżej 38 stopni), kaszlem, bólem
gardła, kłopotami z oddychaniem, bólami mięśniowymi czy bólami
oczu. Objawy te występują w okresie od jednego do pięciu dni od
momentu zakażenia. Grypa jest szczególnie niebezpieczna dla osób o
osłabionej odporności, starszych i dzieci oraz z chorobami układu
krążenia i układu oddechowego.
Ptasią grypę wywołuje wirus o budowie podobnej do tego, który
jest przyczyną "zwykłej" grypy. Charakterystyczne dla wirusów
grypy są dwa białka - hemaglutynina (H) i neuraminidaza (N). Stąd
szczepy wirusa oznacza się literami H i N; na przykład H5N1 lub
H5N7 to właśnie tak zwana "ptasia grypa".
Sam wirus grypy jest średniej wielkości - ma średnicę 110
nanometrów, czyli miliardowych części metra. Żeby się namnażać,
potrzebuje żywych komórek. Proces ten jest daleki od doskonałości,
stąd ciągle pojawiają się drobne mutacje zmieniające wirusa. To z
ich powodu powstają nowe odmiany szczepionek i co roku trzeba się
szczepić. Jednak gdy do jednej komórki trafią dwa różne wirusy,
np. odmiana "zwykła" i ptasia - ich materiał genetyczny może się
zmieszać i może powstać wirus o nowych właściwościach.
Grypa "zwykła" jest przenoszona drogą kropelkową: drobinki śliny
są rozpylane podczas kaszlu lub kichania. Natomiast ptasią grypą -
według FAO - można się zarazić poprzez kontakt z chorym ptactwem
(dzikim lub hodowlanym) lub jego odchodami. Wirus może być
przenoszony m.in. na obuwiu, pojazdach, ubraniu, które znajdowały
się na terenie targu zwierzęcego lub ferm drobiu i zostały
skażone.
Może się też przenosić za pośrednictwem żywności, np. drobiu
mrożonego. Bezpieczna jest tylko żywność poddana obróbce
termicznej; pieczenie czy gotowanie niszczy wirusa, natomiast
surowe jajka czy żółtka mogą być niebezpieczne. Nie znaczy to, że
można jeść gotowane lub smażone mięso chorych czy podejrzanych o
chorobę ptaków; bezwzględnie powinno być ono zniszczone.
Według FAO, należy unikać nie tylko kontaktu z zakażonym drobiem,
ale nawet z klatkami i innymi przedmiotami, które mogły mieć
styczność z ptasimi odchodami.
Część specjalistów uważa, że warto się zaszczepić przeciwko
"zwykłej" grypie, co pozwoli złagodzić przebieg ewentualnej
ptasiej grypy i zapobiec zagrażającym życiu powikłaniom. Dostępne
leki przeciwwirusowe, które są dość drogie (ponad 200 zł za
opakowanie), głównie łagodzą przebieg choroby. By uchroniły przed
zachorowaniem, należałoby przyjmować je przez długi czas. Nadal
jednak nie ma pewności, czy byłyby skuteczne w przypadku
zmutowanego wirusa.
Tymczasem wciąż brak szczepionki, która chroniłaby właśnie przed
ptasią grypą. Prace nad nią wciąż trwają.
By ustrzec się zakażenia, WHO zaleca jak najczęściej myć ręce
mydłem lub innym detergentem; nie wystarczy mycie samą wodą.
Również przy dezynfekcji przedmiotów i pomieszczeń do zniszczenia
wirusa potrzebna jest woda z dodatkiem detergentów. Sama czysta
woda jest dobrym środowiskiem dla wirusa, który pozostaje w niej
aktywny przez dłuższy czas.
Rezerwuarem wirusa ptasiej grypy są zwłaszcza ptaki wodne -
kaczki i gęsi, hodowane w południowo-wschodniej Azji. Z powodu
ptasiej grypy zmarło od końca roku 2003 ponad 80 osób, głównie w
Wietnamie, Tajlandii, Kambodży i Indonezji, Turcji. Były to
przeważnie osoby związane z hodowlą drobiu, najprawdopodobniej
wirus dostał się do ich dróg oddechowych.