Stypendium dla doktorantów

1. Przepisy regulujące przyznawanie pomocy materialnej.

• ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164, poz. 1365, z późn. zm.),
• ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992, z późn. zm.),
• rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 2 czerwca 2005 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne (Dz. U. Nr 105, poz. 881, z późn. zm.),
• zasady przyznawania świadczeń pomocy materialnej dla doktorantów ustalane przez rektora w porozumieniu z uczelnianym organem samorządu doktorantów.

2. Adresaci pomocy materialnej doktorantów.

1) doktoranci uczelni publicznych i niepublicznych funkcjonujących na podstawie ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym, w szczególności:
- doktoranci będący obywatelami polskimi,
- cudzoziemcy wymienieni w art. 43 ust. 2, 5 i 5a ww. ustawy, którzy podejmują i odbywają studia na zasadach obowiązujących obywateli polskich (tj. w trybie postępowania kwalifikacyjnego przewidzianego dla polskich doktorantów), z tym że osobom wymienionym w ust. 5 oraz posiadaczom ważnej Karty Polaka, którzy podjęli studia na zasadach określonych w ust. 3 i 4, nie przysługuje prawo do ubiegania się o świadczenia pomocy materialnej o charakterze socjalnym i stypendium specjalne dla osób niepełnosprawnych,
- osoby cywilne kształcące się w uczelniach wojskowych i służb państwowych,

2) doktoranci szkół wyższych Kościoła Katolickiego – na podstawie umowy podpisanej w dniu 1 lipca 1999r. między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Konferencją Episkopatu Polski w sprawie statusu prawnego szkół wyższych zakładanych i prowadzonych przez Kościół Katolicki, w tym uniwersytetów, odrębnych wydziałów i wyższych seminariów duchownych, oraz w sprawie trybu i zakresu uznawania przez Państwo stopni i tytułów nadawanych przez te szkoły wyższe (Dz. U. Nr 63, poz. 727).

3. Formy świadczeń pomocy materialnej dla doktorantów.

Doktoranci mogą ubiegać się o następujące świadczenia pomocy materialnej:
1)    Stypendium socjalne;
2)    Stypendium specjalne dla osób niepełnosprawnych;
3)    Stypendium dla najlepszych doktorantów;
4)    Zapomoga.

Doktorant może otrzymywać równocześnie wszystkie formy stypendiów i zapomogę, a ponadto inne świadczenia pomocy materialnej oraz stypendia przyznawane przez organy samorządu terytorialnego oraz pracodawców, a także pochodzące ze środków funduszy strukturalnych Unii Europejskiej.

4. Warunki ubiegania się o świadczenia.

1)      Stypendium socjalne może otrzymać doktorant, który znajduje się w trudnej sytuacji materialnej, tzn. wysokość dochodu na osobę w jego rodzinie nie przekracza progu dochodu ustalonego w uczelni. Próg dochodu ustala rektor w porozumieniu z uczelnianym organem samorządu doktorantów, w granicach od 456,3 zł do 782,6 zł netto miesięcznie na osobę w rodzinie. Oznacza to, iż każdy doktorant o dochodzie nieprzekraczającym 456,3 zł miesięcznie na osobę w rodzinie ma zapewnione otrzymanie stypendium. Stypendium może otrzymać także doktorant o wyższym dochodzie, jeżeli rektor określi wyższy próg dochodu, nieprzekraczający jednakże 782,6  zł. Jest to ustawowa maksymalna wysokość i nawet w szczególnych przypadkach uczelnia nie może przyznać stypendium socjalnego przy wyższym dochodzie.

Stypendium socjalne może zostać zwiększone doktorantowi studiów stacjonarnych znajdującemu się w trudnej sytuacji materialnej, z tytułu zamieszkania w domu studenckim lub w obiekcie innym niż dom studencki (również z niepracującym małżonkiem lub dzieckiem doktoranta), jeżeli codzienny dojazd z miejsca stałego zamieszkania do uczelni uniemożliwiałby lub w znacznym stopniu utrudniał studiowanie.

2)      Stypendium specjalne dla osób niepełnosprawnych może otrzymać doktorant z tytułu niepełnosprawności potwierdzonej orzeczeniem właściwego organu. Stypendium to jest niezależne od sytuacji materialnej.

3)      Stypendium dla najlepszych doktorantów może otrzymać doktorant:
a)       na pierwszym roku studiów doktoranckich, jeżeli osiągnął bardzo dobre wyniki w postępowaniu rekrutacyjnym;
b)       na drugim roku i kolejnych latach studiów doktoranckich, jeżeli w roku akademickim poprzedzającym przyznanie stypendium spełnił łącznie następujące warunki:
-    uzyskał bardzo dobre lub dobre wyniki egzaminów objętych programem studiów doktoranckich,
-    wykazał się postępami w pracy naukowej i przygotowywaniu rozprawy doktorskiej,
-    podczas studiów doktoranckich prowadzonych przez uczelnię wykazał się szczególnym zaangażowaniem w pracy dydaktycznej.

4)      Zapomogę może otrzymać doktorant, który z przyczyn losowych znalazł się przejściowo w trudnej sytuacji materialnej. Świadczenie to nie przysługuje, jeśli trudna sytuacja materialna nie jest spowodowana zdarzeniem losowym, a jedynie trudną sytuacją materialną – w takim przypadku można ubiegać się o stypendium socjalne. Zdarzeniem losowym może być np. śmierć lub ciężka choroba członka rodziny, klęski żywiołowe (np. pożar, powódź) i inne zdarzenia losowe, na skutek których doktorant znalazł się przejściowo w trudnej sytuacji materialnej.

5. Szczegółowe kryteria i tryb przyznawania świadczeń.

Do przyznawania świadczeń pomocy materialnej dla doktorantów stosuje się odpowiednio przepisy o pomocy materialnej dla studentów, z wyjątkami określonymi w ustawie – Prawo o szkolnictwie wyższym, w szczególności nie stosuje się limitu ilościowego obowiązującego w przypadku stypendiów rektora dla najlepszych studentów (do 10 % liczby studentów każdego kierunku studiów prowadzonego w uczelni) oraz kryteriów przyznawania stypendium rektora dla najlepszych dla studentów, ponieważ ustawa przewiduje odrębne kryteria dla stypendium dla najlepszych doktorantów, w tym również możliwość otrzymywania tego stypendium na pierwszym roku studiów doktoranckich.

Szczegółowe zasady przyznawania świadczeń pomocy materialnej dla doktorantów ustala rektor w uzgodnieniu z uczelnianym organem samorządu doktorantów.

6. Okres przyznawania świadczeń.

Stypendia socjalne, stypendia specjalne dla osób niepełnosprawnych oraz stypendia dla najlepszych doktorantów przyznawane są na semestr lub rok akademicki.

Doktorant może otrzymywać stypendia w danym roku akademickim przez okres do dziesięciu miesięcy, a gdy ostatni rok studiów, zgodnie z planem studiów, trwa jeden semestr – do pięciu miesięcy. Stypendia wypłacane są co miesiąc. Zapomoga jest świadczeniem jednorazowym i można ją otrzymać dwa razy w roku akademickim, przy czym jedno zdarzenie losowe uprawnia do otrzymania jednej zapomogi. Stypendia i zapomogi można otrzymywać przez cały okres studiów doktoranckich.

Doktorant może otrzymywać równocześnie wszystkie stypendia i zapomogę, jeżeli spełnia kryteria określone dla każdego ze świadczeń

Doktorant może otrzymywać stypendium socjalne, stypendium specjalne dla osób niepełnosprawnych, zapomogę i stypendium dla najlepszych doktorantów tylko na jednych studiach doktoranckich, wskazanych przez doktoranta.

Doktorantowi, który po ukończeniu jednych studiów doktoranckich kontynuuje naukę na kolejnych studiach doktoranckich, nie przysługują świadczenia pomocy materialnej dla doktorantów.

7. Tryb ubiegania się o świadczenia i organy przyznające.

Świadczenia pomocy materialnej dla doktorantów przyznawane są przez organy uczelni tj. kierownika podstawowej jednostki organizacyjnej (dziekana) i rektora. Na wniosek właściwego organu samorządu doktorantów kierownik podstawowej jednostki organizacyjnej lub rektor przekazują uprawnienia do przyznawania świadczeń odpowiednio komisji stypendialnej lub odwoławczej komisji stypendialnej. Komisje te składają się z przedstawicieli doktorantów
i pracowników uczelni, przy czym doktoranci stanowią większość składu komisji.

Stypendia i zapomogi przyznawane są na wniosek doktoranta. Wniosek o przyznanie świadczeń przyznawanych w uczelni składa się bezpośrednio do organu uczelni przyznającego pomoc materialną albo komisji stypendialnej.

8. Rozstrzygnięcia dotyczące świadczeń pomocy materialnej.

Decyzja o przyznaniu albo odmowie przyznania świadczenia pomocy materialnej wydawana jest w formie decyzji administracyjnej doręczanej doktorantowi z pouczeniem o przysługujących od tej decyzji środkach odwoławczych. Decyzja odmowna zawiera uzasadnienie. Doktorant niezadowolony z decyzji może złożyć odwołanie do rektora lub odwoławczej komisji stypendialnej albo wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy w przypadku decyzji podjętych w pierwszej instancji przez rektora lub odwoławczą komisję stypendialną – w terminie czternastu dni od dnia otrzymania decyzji. Ostateczna decyzja podjęta w postępowaniu odwoławczym może być przez doktoranta zaskarżona do właściwego wojewódzkiego sądu administracyjnego.

9. Nowe uprawnienia doktorantów do pomocy materialnej przysługujące od roku akademickiego 2012/2013.

W dniu 1 października 2012 r. doktoranci kształcący się na studiach doktoranckich w uczelniach publicznych i niepublicznych nabędą prawo do ubiegania się o stypendium ministra za wybitne osiągnięcia. Stypendium to będzie przyznawane przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego na wniosek rektora uczelni zaopiniowany przez radę podstawowej jednostki organizacyjnej, a w przypadku uczelni nieposiadającej podstawowej jednostki organizacyjnej – przez senat uczelni. Wniosek o przyznanie stypendium dla doktorantów uczelni wojskowych, służb państwowych, artystycznych, medycznych oraz morskich będzie wymagał opinii ministra nadzorującego uczelnię. Szczegółowe zasady przyznawania tych stypendiów określa rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 14 września 2011 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłacania doktorantom stypendiów ministra za wybitne osiągnięcia (Dz. U. Nr 214, poz. 1271).

W dniu 1 października 2012 r. doktoranci kształcący się na studiach doktoranckich w jednostkach naukowych nabędą prawo do ubiegania się o świadczenia pomocy materialnej dla doktorantów w formie stypendium socjalnego, stypendium specjalnego dla osób niepełnosprawnych, stypendium dla najlepszych doktorantów oraz zapomogi. Zasady przyznawania świadczeń pomocy materialnej określi dyrektor jednostki w uzgodnieniu z samorządem doktorantów.